-
1 asper
asper, era, erum, Adi. m. Compar. u. Superl., rauh, barsch (Ggstz. lēvis u. lenis), I) eig.: 1) rauh für den Gefühlssinn, a) übh., uneben, holperig, aspera saxa, Enn. fr. u. Pacuv. fr.: asperi Athones, Lucil. fr.: loca aspera et montuosa, Caes.: in locis autem et illa naturalia (spectantur) plani an montuosi, leves an asperi, Cic.: asperrimo atque arduissimo aditu, Cato fr.: asp. hiems, Vell.: arteria, die Luftröhre, Cic.: nummus, noch nicht durch den Gebrauch abgegriffen, neu geprägt, Suet.: mare, stürmisch, Liv.: equum tenacem asperioribus frenis castigare, Liv. – m. Abl. (durch), Athesis ille saxis asper, Pan. vet.: pocula aspera signis, mit halberhabener Arbeit, Verg.: aspera caelo (dem Klima nach) Germania, Tac.: m. 2. Sup., asper attactu, Varr. r. r. 2, 5, 8: asper tactu, Hor. carm. 3, 2, 10. – subst., asperum, ī, n., das Rauhe, Unebene, in aspero (ungeprägter Münze) accipere, Sen.: asperrimo hiemis, Tac.: im Plur., aspera maris, die Stürme des Meeres, Tac.: per aspera (rauhe Orte) et devia, Suet.: a tergo insulae per aspera (Klippen) erepo, Sen. – b) rauh, harsch u. dah. stechend, kratzend, sentes, Verg.: barba, Tibull.: tussis, im Halse kratzend, Mart. – u. spitz, scharf, mucro, Lucan. 6, 186; 7, 139. – 2) für den Geschmack od. Geruch, rauh, harsch, herb, beißend, victus (Kost), Plaut.: vinum, Ter.: allium asperi saporis, Plin.: piper asperrimum, Plin.: herba odoris asperi, Plin. – subst., quid iudicant sensus? dulce amarum, lene asperum, Cic. de fin. 2, 36. – 3) für das Gehör rauh, grob, derb (Ggstz. lenis), (plura vocum genera) lene, asperum, Cic.: vox, Quint.: aspera mutata est in lenem tempore longo littera, quae toto nomine prima fuit, R in L (Remuria in Lemuria), Ov. fast. 5, 481. – dah. in der Rhetor. von der Rede, holperig, unregelmäßig, uneben (Ggstz. lēvis), aspera, tristis et horrida oratio, Cic.: compositio praefracta et aspera, Sen. – u. in der Gramm., spiritus asper, der H-Laut, Prisc. – II) übtr.: 1) v. lebenden Wesen u. deren Benehmen gegen andere, rauh, barsch, trotzig, ungestüm, spröde, abhold (Ggstz. mitis, lenis, placidus et quietus), amica, aspera atque praecox, Lucil. fr.: homo asper et durus, Cic.: quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos, Cic.: C. Fimbria (orator) asper, maledicus, Cic.: verbis asper, Ps. Quint. decl.: cladibus asper, erbittert, Ov.: aspera est illi Venus, abhold, Tibull.: Pholoë, spröde, Hor.: asperrimi ad condicionem pacis, Liv.: rebusque veni non asper egenis, nicht abhold schmaler Bewirtung = gern vorlieb nehmend mit usw., Verg.: monitoribus asper, voll Trotz gegen usw., Hor. – u. rauh, grämlich, streng in bezug auf Lebensansicht u. Lebensweise, (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et moribus, Cic.: accessit istuc doctrina non moderata nec mitis, sed, ut mihi videtur, paulo asperior et durior, quam aut veritas aut natura patitur, Cic.: Cato asperi animi fuit, sed rigidae innocentiae, Liv. – u. wild, trotzig durch die Beschäftigung mit Waffen, Krieg u. Jagd, (Carthago) studiis asperrima belli, Verg.: gens laboribus et bellis aspera, Iustin.: virgo, Diana, Sen. poët.: in ludo ac rudibus cuivis satis asper, Trotz bietend, Lucil. sat. 4, 27. – v. Tieren, wild, graus, anguis asper siti, gereizt, Verg.: lupus dulcedine sanguinis asper, Ov.: bos aspera (drohend) cornu, Verg.: m. folg. Infin., (equus) asper frena pati, Sil. 3, 387. – 2) v. Zuständen, wie unser mühsam, schwierig, kitzlich, dornenvoll, mißlich, hart, bitter, rauh, empfindlich, unangenehm, niederschlagend, dolor (est) motus asper in corpore, Cic.: scilicet res ipsa aspera est, die Sache ist kitzlich, schlimm, Sall.: res asperae, schwierige Aufträge, Sall.: asperius opinione, schwieriger, als man sich's vorstellte, Sall.: mala res, spes multo asperior, noch weit trüber die Aussicht, Sall.: fata, Verg.: odia, Verg. – insbes. v. Krieg u. Kampf (s. oben no. II, 1), wild, bellum, Sall. u.a.: u. so pugna, Verg. – u. v. Verhältnissen usw., peinlich, schwer u. bedrängt, drückend, mißlich, res, tempora, Cic. u.a.: u. subst., aspera, ōrum, n., Widerwärtigkeiten, Ungemach, Bedrängnis, Hor., Liv. u.a. – v. Urteilen, Gesetzen, Strafen usw., hart, streng, streng u. sträflich, sententia, Liv.: censura, Vell.: lex, Quint.: custodia, Tac.: subst., asperiora suadere, zu härteren Maßregeln raten, Suet. – 3) von der Rede, stechend, bitter, kränkend u. beleidigend, facetiae, Cic.: verba, Ov. – / Synkop. Formen aspro, Scribon. 180. Pallad. de insit. 67: aspros, Stat. Theb. 1, 622: aspris, Verg. Aen. 2, 379.
-
2 asper
asper, era, erum, Adi. m. Compar. u. Superl., rauh, barsch (Ggstz. lēvis u. lenis), I) eig.: 1) rauh für den Gefühlssinn, a) übh., uneben, holperig, aspera saxa, Enn. fr. u. Pacuv. fr.: asperi Athones, Lucil. fr.: loca aspera et montuosa, Caes.: in locis autem et illa naturalia (spectantur) plani an montuosi, leves an asperi, Cic.: asperrimo atque arduissimo aditu, Cato fr.: asp. hiems, Vell.: arteria, die Luftröhre, Cic.: nummus, noch nicht durch den Gebrauch abgegriffen, neu geprägt, Suet.: mare, stürmisch, Liv.: equum tenacem asperioribus frenis castigare, Liv. – m. Abl. (durch), Athesis ille saxis asper, Pan. vet.: pocula aspera signis, mit halberhabener Arbeit, Verg.: aspera caelo (dem Klima nach) Germania, Tac.: m. 2. Sup., asper attactu, Varr. r. r. 2, 5, 8: asper tactu, Hor. carm. 3, 2, 10. – subst., asperum, ī, n., das Rauhe, Unebene, in aspero (ungeprägter Münze) accipere, Sen.: asperrimo hiemis, Tac.: im Plur., aspera maris, die Stürme des Meeres, Tac.: per aspera (rauhe Orte) et devia, Suet.: a tergo insulae per aspera (Klippen) erepo, Sen. – b) rauh, harsch u. dah. stechend, kratzend, sentes, Verg.: barba, Tibull.: tussis, im Halse kratzend, Mart. – u. spitz, scharf, mucro, Lucan. 6, 186; 7, 139. – 2) für den Geschmack od. Geruch, rauh, harsch, herb, beißend, victus (Kost), Plaut.: vinum, Ter.: allium asperi saporis, Plin.: piper asperrimum,————Plin.: herba odoris asperi, Plin. – subst., quid iudicant sensus? dulce amarum, lene asperum, Cic. de fin. 2, 36. – 3) für das Gehör rauh, grob, derb (Ggstz. lenis), (plura vocum genera) lene, asperum, Cic.: vox, Quint.: aspera mutata est in lenem tempore longo littera, quae toto nomine prima fuit, R in L (Remuria in Lemuria), Ov. fast. 5, 481. – dah. in der Rhetor. von der Rede, holperig, unregelmäßig, uneben (Ggstz. lēvis), aspera, tristis et horrida oratio, Cic.: compositio praefracta et aspera, Sen. – u. in der Gramm., spiritus asper, der H-Laut, Prisc. – II) übtr.: 1) v. lebenden Wesen u. deren Benehmen gegen andere, rauh, barsch, trotzig, ungestüm, spröde, abhold (Ggstz. mitis, lenis, placidus et quietus), amica, aspera atque praecox, Lucil. fr.: homo asper et durus, Cic.: quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos, Cic.: C. Fimbria (orator) asper, maledicus, Cic.: verbis asper, Ps. Quint. decl.: cladibus asper, erbittert, Ov.: aspera est illi Venus, abhold, Tibull.: Pholoë, spröde, Hor.: asperrimi ad condicionem pacis, Liv.: rebusque veni non asper egenis, nicht abhold schmaler Bewirtung = gern vorlieb nehmend mit usw., Verg.: monitoribus asper, voll Trotz gegen usw., Hor. – u. rauh, grämlich, streng in bezug auf Lebensansicht u. Lebensweise, (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et moribus, Cic.: accessit istuc doctrina non moderata nec mitis, sed, ut mihi videtur,————paulo asperior et durior, quam aut veritas aut natura patitur, Cic.: Cato asperi animi fuit, sed rigidae innocentiae, Liv. – u. wild, trotzig durch die Beschäftigung mit Waffen, Krieg u. Jagd, (Carthago) studiis asperrima belli, Verg.: gens laboribus et bellis aspera, Iustin.: virgo, Diana, Sen. poët.: in ludo ac rudibus cuivis satis asper, Trotz bietend, Lucil. sat. 4, 27. – v. Tieren, wild, graus, anguis asper siti, gereizt, Verg.: lupus dulcedine sanguinis asper, Ov.: bos aspera (drohend) cornu, Verg.: m. folg. Infin., (equus) asper frena pati, Sil. 3, 387. – 2) v. Zuständen, wie unser mühsam, schwierig, kitzlich, dornenvoll, mißlich, hart, bitter, rauh, empfindlich, unangenehm, niederschlagend, dolor (est) motus asper in corpore, Cic.: scilicet res ipsa aspera est, die Sache ist kitzlich, schlimm, Sall.: res asperae, schwierige Aufträge, Sall.: asperius opinione, schwieriger, als man sich's vorstellte, Sall.: mala res, spes multo asperior, noch weit trüber die Aussicht, Sall.: fata, Verg.: odia, Verg. – insbes. v. Krieg u. Kampf (s. oben no. II, 1), wild, bellum, Sall. u.a.: u. so pugna, Verg. – u. v. Verhältnissen usw., peinlich, schwer u. bedrängt, drückend, mißlich, res, tempora, Cic. u.a.: u. subst., aspera, ōrum, n., Widerwärtigkeiten, Ungemach, Bedrängnis, Hor., Liv. u.a. – v. Urteilen, Gesetzen, Strafen usw., hart, streng, streng u. sträflich, sententia, Liv.: censura, Vell.: lex, Quint.: custodia, Tac.:————subst., asperiora suadere, zu härteren Maßregeln raten, Suet. – 3) von der Rede, stechend, bitter, kränkend u. beleidigend, facetiae, Cic.: verba, Ov. – ⇒ Synkop. Formen aspro, Scribon. 180. Pallad. de insit. 67: aspros, Stat. Theb. 1, 622: aspris, Verg. Aen. 2, 379. -
3 Asper
1.asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:I.aspris = asperis,
Verg. A. 2, 379;aspro = aspero,
Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).1.. Lit.:2.lingua aspera tactu,
Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:mixta aspera levibus,
Lucr. 2, 471:in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,
Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;lene, asperum,
id. Fin. 2, 12, 36:tumulus asperi (sc. saxibus) soli,
Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.Leucas,
Luc. 1, 42:loca,
Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:viae asperae,
ib. Bar. 4, 26:vallis aspera,
ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:glacies,
Verg. E. 10, 49:hiems,
Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;and of climate: aspera caelo Germania,
harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):aspera signis Pocula,
Verg. A. 9, 263:Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,
id. ib. 5, 267:signis exstantibus asper Antiquus crater,
Ov. M. 12, 235 (cf.:stantem extra pocula caprum,
Juv. 1, 76):Summus inaurato crater erat asper acantho,
Ov. M. 13, 701:aspera pocula,
Prop. 2, 6, 17:ebur,
Sen. Hippol. 899:balteus,
Val. Fl. 5, 578:cingula bacis,
Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:nummus,
not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:mare,
agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:barba,
Tib. 1, 8, 32:sentes,
Verg. A. 2, 379:rubus,
id. E. 3, 89:mucro,
Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:3.quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,
Mart. 11, 86, 1.—Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:II.latens in asperis radix,
Hor. Epod. 5, 67:aspera maris,
Tac. A. 4, 6:propter aspera et confragosa,
Plin. 3, 5, 9, § 53:per aspera et devia,
Suet. Tib. 60:erunt aspera in vias planas,
Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,
Tac. A. 3, 5.—Transf.1.Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:2.asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,
Ter. Heaut. 3, 1, 49:asper sapor maris,
Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,
id. 19, 6, 34, § 111:asperrimum piper,
id. 12, 7, 14, § 27:acetum quam asperrimum,
id. 20, 9, 39, § 97.—Of sound, rough, harsh, grating, etc.:3. III.(pronuntiationis genus) lene, asperum,
Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,
Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,
Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—Trop.A.a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):b.quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,
Cic. Planc. 16, 40:orator truculentus, asper, maledicus,
id. Brut. 34, 129:aspera Juno,
Verg. A. 1, 279:juvenis monitoribus asper,
Hor. A. P. 163:patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,
Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:rebus non asper egenis,
Verg. A. 8, 365:cladibus asper,
exasperated, Ov. M. 14, 485:asperaque est illi difficilisque Venus,
unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:(Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,
Ov. M. 13, 803:Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,
Vulg. Eccli. 6, 21:asper contemptor divom Mezentius,
Verg. A. 7, 647:aspera Pholoe,
coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,
Cic. Mur. 29:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,
id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):(Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,
Liv. 39, 40:(Karthago) studiis asperrima belli,
Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:Camilla aspera,
id. ib. 11, 664; cf.:gens laboribus et bellis asperrima,
Just. 2, 3:virgo aspera,
i. e. Diana, Sen. Med. 87.—Of animals, wild, savage, fierce:B.(anguis) asper siti atque exterritus aestu,
Verg. G. 3, 434:bos aspera cornu, i. e. minax,
id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:ille (lupus) asper Saevit,
Verg. A. 9, 62:lupus dulcedine sanguinis asper,
Ov. M. 11, 402:ille (leo) asper retro redit,
Verg. A. 9, 794:tigris aspera,
Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:(equus) asper frena pati,
Sil. 3, 387.—Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):a.in periculis et asperis temporibus,
Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:venatus,
Verg. A. 8, 318:bellum,
Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:pugna,
Verg. A. 11, 635; 12, 124:fata,
id. ib. 6, 882:odia,
id. ib. 2, 96.— Absol.:multa aspera,
Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:asperioribus facetiis perstringere aliquem,
Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:verba,
Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:vox,
Curt. 7, 1.— Adv.Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—b. 1.Transf.:2.loqui,
Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:dicere,
id. 2, 8, 15:syllabae aspere coëuntes,
id. 1, 1, 37.—Trop.:2.aspere accipere aliquid,
Tac. A. 4, 31:aspere et acerbe accusare aliquem,
Cic. Fam. 1, 5, 6:aspere agere aliquid,
Liv. 3, 50:aspere et ferociter et libere dicta,
Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:aspere et vehementer loqui,
Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:asperius loqui aliquid,
Cic. de Or. 1, 53, 227:asperius scribere de aliquo,
id. Att. 9, 15.— Sup.:asperrime loqui in aliquem,
Cic. Att. 2, 22, 5:asperrime pati aliquid,
Sen. Ira, 3, 37, 1:asperrime saevire in aliquem,
Vell. 2, 7.Asper, eri, m.I.A cognomen of L. Trebonius:II.L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,
Liv. 3, 65, 4. —Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4. -
4 asper
1.asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:I.aspris = asperis,
Verg. A. 2, 379;aspro = aspero,
Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).1.. Lit.:2.lingua aspera tactu,
Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:mixta aspera levibus,
Lucr. 2, 471:in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,
Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;lene, asperum,
id. Fin. 2, 12, 36:tumulus asperi (sc. saxibus) soli,
Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.Leucas,
Luc. 1, 42:loca,
Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:viae asperae,
ib. Bar. 4, 26:vallis aspera,
ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:glacies,
Verg. E. 10, 49:hiems,
Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;and of climate: aspera caelo Germania,
harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):aspera signis Pocula,
Verg. A. 9, 263:Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,
id. ib. 5, 267:signis exstantibus asper Antiquus crater,
Ov. M. 12, 235 (cf.:stantem extra pocula caprum,
Juv. 1, 76):Summus inaurato crater erat asper acantho,
Ov. M. 13, 701:aspera pocula,
Prop. 2, 6, 17:ebur,
Sen. Hippol. 899:balteus,
Val. Fl. 5, 578:cingula bacis,
Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:nummus,
not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:mare,
agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:barba,
Tib. 1, 8, 32:sentes,
Verg. A. 2, 379:rubus,
id. E. 3, 89:mucro,
Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:3.quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,
Mart. 11, 86, 1.—Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:II.latens in asperis radix,
Hor. Epod. 5, 67:aspera maris,
Tac. A. 4, 6:propter aspera et confragosa,
Plin. 3, 5, 9, § 53:per aspera et devia,
Suet. Tib. 60:erunt aspera in vias planas,
Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,
Tac. A. 3, 5.—Transf.1.Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:2.asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,
Ter. Heaut. 3, 1, 49:asper sapor maris,
Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,
id. 19, 6, 34, § 111:asperrimum piper,
id. 12, 7, 14, § 27:acetum quam asperrimum,
id. 20, 9, 39, § 97.—Of sound, rough, harsh, grating, etc.:3. III.(pronuntiationis genus) lene, asperum,
Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,
Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,
Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—Trop.A.a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):b.quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,
Cic. Planc. 16, 40:orator truculentus, asper, maledicus,
id. Brut. 34, 129:aspera Juno,
Verg. A. 1, 279:juvenis monitoribus asper,
Hor. A. P. 163:patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,
Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:rebus non asper egenis,
Verg. A. 8, 365:cladibus asper,
exasperated, Ov. M. 14, 485:asperaque est illi difficilisque Venus,
unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:(Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,
Ov. M. 13, 803:Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,
Vulg. Eccli. 6, 21:asper contemptor divom Mezentius,
Verg. A. 7, 647:aspera Pholoe,
coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,
Cic. Mur. 29:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,
id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):(Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,
Liv. 39, 40:(Karthago) studiis asperrima belli,
Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:Camilla aspera,
id. ib. 11, 664; cf.:gens laboribus et bellis asperrima,
Just. 2, 3:virgo aspera,
i. e. Diana, Sen. Med. 87.—Of animals, wild, savage, fierce:B.(anguis) asper siti atque exterritus aestu,
Verg. G. 3, 434:bos aspera cornu, i. e. minax,
id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:ille (lupus) asper Saevit,
Verg. A. 9, 62:lupus dulcedine sanguinis asper,
Ov. M. 11, 402:ille (leo) asper retro redit,
Verg. A. 9, 794:tigris aspera,
Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:(equus) asper frena pati,
Sil. 3, 387.—Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):a.in periculis et asperis temporibus,
Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:venatus,
Verg. A. 8, 318:bellum,
Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:pugna,
Verg. A. 11, 635; 12, 124:fata,
id. ib. 6, 882:odia,
id. ib. 2, 96.— Absol.:multa aspera,
Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:asperioribus facetiis perstringere aliquem,
Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:verba,
Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:vox,
Curt. 7, 1.— Adv.Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—b. 1.Transf.:2.loqui,
Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:dicere,
id. 2, 8, 15:syllabae aspere coëuntes,
id. 1, 1, 37.—Trop.:2.aspere accipere aliquid,
Tac. A. 4, 31:aspere et acerbe accusare aliquem,
Cic. Fam. 1, 5, 6:aspere agere aliquid,
Liv. 3, 50:aspere et ferociter et libere dicta,
Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:aspere et vehementer loqui,
Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:asperius loqui aliquid,
Cic. de Or. 1, 53, 227:asperius scribere de aliquo,
id. Att. 9, 15.— Sup.:asperrime loqui in aliquem,
Cic. Att. 2, 22, 5:asperrime pati aliquid,
Sen. Ira, 3, 37, 1:asperrime saevire in aliquem,
Vell. 2, 7.Asper, eri, m.I.A cognomen of L. Trebonius:II.L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,
Liv. 3, 65, 4. —Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4. -
5 asperum
1.asper, ĕra, ĕrum, adj. (aspra = aspera, Enn. ap. App. Mag. p. 299, but Vahl. ad Enn. p. 166 reads spissa instead of aspra:I.aspris = asperis,
Verg. A. 2, 379;aspro = aspero,
Pall. Insit. 67) [etym. dub.; Doed. foll. by Hinter connects it with aspairô, to struggle, to resist; Corssen, Ausspr. II. p. 593, regards asper (i. e. ab spe) as the proper opposite of prosper (i. e. pro spe); thus asper originally meant hopeless, desperate; v. also id. ib. II. p. 870; cf. the use of res asperae as the opposite of res prosperae]; as affecting the sense of touch, rough, uneven (opp. lēvis or lenis; syn.: scaber, acutus, insuavis, acerbus, amarus, mordax, durus).1.. Lit.:2.lingua aspera tactu,
Lucr. 6, 1150; cf. Verg. G. 3, 508; Ov. M. 7, 556; Luc. 4, 325:mixta aspera levibus,
Lucr. 2, 471:in locis (spectatur) plani an montuosi, leves an asperi,
Cic. Part. Or. 10, 36: Quid judicant sensus? dulce, amarum;lene, asperum,
id. Fin. 2, 12, 36:tumulus asperi (sc. saxibus) soli,
Liv. 25, 36: saxa, Enn. ap. Cic. Pis. 19; Cic. Tusc. 1, 16, 37; Pac. ap. Mar. Vict. p. 2522 P.; Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Lucr. 4, 147; Ov. M. 6, 76; cf.Leucas,
Luc. 1, 42:loca,
Caes. B. C. 3, 42, and Vulg. Act. 27, 29:viae asperae,
ib. Bar. 4, 26:vallis aspera,
ib. Deut. 21, 4 et saep.: unda, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:glacies,
Verg. E. 10, 49:hiems,
Ov. M. 11, 490; Claud. ap. Prob. Cons. 270: Phasis, i. e. frozen, ice-bound, Prob. ap. Rufin. I. 375;and of climate: aspera caelo Germania,
harsh, severe, Tac. G. 2: arteria. the windpipe (v. arteria), Cic. N. D. 2, 54, 136; Cels. 4, 1.—Of raised work (i. e. bas-relief, etc., as being rough), as in Gr. trachus (cf. exaspero):aspera signis Pocula,
Verg. A. 9, 263:Cymbiaque argento perfecta atque aspera signis,
id. ib. 5, 267:signis exstantibus asper Antiquus crater,
Ov. M. 12, 235 (cf.:stantem extra pocula caprum,
Juv. 1, 76):Summus inaurato crater erat asper acantho,
Ov. M. 13, 701:aspera pocula,
Prop. 2, 6, 17:ebur,
Sen. Hippol. 899:balteus,
Val. Fl. 5, 578:cingula bacis,
Claud. Laud. Stil. 2, 89; cf. Drak. ad Sil. 11, 279:nummus,
not worn smooth, new, Suet. Ner. 44; cf. Sen. Ep. 19:mare,
agitated by a storm, rough, tempestuous, Liv. 37, 16.—Of things that have a rough, thorny, prickly exterior:barba,
Tib. 1, 8, 32:sentes,
Verg. A. 2, 379:rubus,
id. E. 3, 89:mucro,
Luc. 7, 139 (cf. Tac. A. 15, 54: pugionem vetustate obtusum asperari saxo jussit; v. aspero).—Meton., of food: He. Asper meus victus sanest. Er. Sentisne essitas? He. My fare is very rough. Er. Do you feed on brambles? Plaut. Capt. 1, 2, 85; cf. id. ib. 3, 1, 37; also of a cough producing hoarseness:3.quas (fauces) aspera vexat Assidue tussis,
Mart. 11, 86, 1.—Subst.: aspĕrum, i, n., an uneven, rough place:II.latens in asperis radix,
Hor. Epod. 5, 67:aspera maris,
Tac. A. 4, 6:propter aspera et confragosa,
Plin. 3, 5, 9, § 53:per aspera et devia,
Suet. Tib. 60:erunt aspera in vias planas,
Vulg. Isa. 40, 4; ib. Luc. 3, 5.—Also in the sup. absol.:asperrimo hiemis Ticinum usque progressus,
Tac. A. 3, 5.—Transf.1.Of taste, rough, harsh, sour, bitter, brackish, acrid, pungent:2.asperum, Pater, hoc (vinum) est: aliud lenius, sodes, vide,
Ter. Heaut. 3, 1, 49:asper sapor maris,
Plin. 2, 100, 104, § 222: allium asperi saporis;quo plures nuclei fuere, hoc est asperius,
id. 19, 6, 34, § 111:asperrimum piper,
id. 12, 7, 14, § 27:acetum quam asperrimum,
id. 20, 9, 39, § 97.—Of sound, rough, harsh, grating, etc.:3. III.(pronuntiationis genus) lene, asperum,
Cic. de Or. 3, 57, 216.—Hence a poet. epithet of the letter R ( also called littera canina), Ov. F. 5, 481.—In rhetoric, rough, rugged, irregular: quidam praefractam et asperam compositionem probant;virilem putant et fortem, quae aurem inaequalitate percutiat,
Sen. Ep. 114; cf. Cic. Or. 16, 53:duram potius atque asperam compositionem malim esse quam effeminatam et enervem,
Quint. 9, 4, 142. And in gram., spiritus asper, the h sound, the aspirate, Prisc. p. 572 P.—Trop.A.a.. Of moral qualities, rough, harsh, hard, violent, unkind, rude (cf.: acerbus, acer, and Wagner ad Verg. A. 1, 14):b.quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos,
Cic. Planc. 16, 40:orator truculentus, asper, maledicus,
id. Brut. 34, 129:aspera Juno,
Verg. A. 1, 279:juvenis monitoribus asper,
Hor. A. P. 163:patres vestros, asperrimos illos ad condicionem pacis,
Liv. 22, 59; cf. id. 2, 27:rebus non asper egenis,
Verg. A. 8, 365:cladibus asper,
exasperated, Ov. M. 14, 485:asperaque est illi difficilisque Venus,
unfriendly, Tib. 1, 9, 20; cf. id. 1, 6, 2:(Galatea) acrior igni, Asperior tribulis, fetā truculentior ursā,
Ov. M. 13, 803:Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus,
Vulg. Eccli. 6, 21:asper contemptor divom Mezentius,
Verg. A. 7, 647:aspera Pholoe,
coy, Hor. C. 1, 33, 6.—Of a harsh, austere, rigid view of life, or manner of living:accessit istuc doctrina (sc. Stoicorum) non moderata nec mitis, sed paulo asperior et durior quam aut veritas aut natura patiatur,
Cic. Mur. 29:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et verbis,
id. Fin. 4, 28, 78 (v. asperitas, II. A.):(Cato) asperi animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit, sed rigidae innocentiae,
Liv. 39, 40:(Karthago) studiis asperrima belli,
Verg. A. 1, 14, ubi v. Wagner:Camilla aspera,
id. ib. 11, 664; cf.:gens laboribus et bellis asperrima,
Just. 2, 3:virgo aspera,
i. e. Diana, Sen. Med. 87.—Of animals, wild, savage, fierce:B.(anguis) asper siti atque exterritus aestu,
Verg. G. 3, 434:bos aspera cornu, i. e. minax,
id. ib. 3, 57; cf. Hor. Epod. 6, 11:ille (lupus) asper Saevit,
Verg. A. 9, 62:lupus dulcedine sanguinis asper,
Ov. M. 11, 402:ille (leo) asper retro redit,
Verg. A. 9, 794:tigris aspera,
Hor. C. 1, 23, 9; 3, 2, 10:(equus) asper frena pati,
Sil. 3, 387.—Of things, rough, harsh, troublesome, adverse, calamitous, cruel, etc. (most freq. in the poets):a.in periculis et asperis temporibus,
Cic. Balb. 9: qui labores, pericula, dubias atque asperas res facile toleraverant, Sall. C. 10, 2: mala res, spes multo asperior, ( our) circumstances are bad, ( our) prospects still worse, id. ib. 20, 13:venatus,
Verg. A. 8, 318:bellum,
Sall. J. 48, 1; Hor. Ep. 2, 1, 7:pugna,
Verg. A. 11, 635; 12, 124:fata,
id. ib. 6, 882:odia,
id. ib. 2, 96.— Absol.:multa aspera,
Prop. 1, 18, 13; Hor. Ep. 1, 2, 21 al.—Of discourse, severe, abusive:asperioribus facetiis perstringere aliquem,
Cic. Planc. 14; Tac. A. 15, 68:verba,
Tib. 4, 4, 14; Ov. P. 2, 6, 8; Vulg. Psa. 90, 3:vox,
Curt. 7, 1.— Adv.Old form asperĭter, roughly, harshly: cubare, Naev. ap. Non. p. 513, 21; Plaut. ap. Prisc. p. 1010 P.—b. 1.Transf.:2.loqui,
Cic. de Or. 3, 12, 45; Quint. 6, 5, 5:dicere,
id. 2, 8, 15:syllabae aspere coëuntes,
id. 1, 1, 37.—Trop.:2.aspere accipere aliquid,
Tac. A. 4, 31:aspere et acerbe accusare aliquem,
Cic. Fam. 1, 5, 6:aspere agere aliquid,
Liv. 3, 50:aspere et ferociter et libere dicta,
Cic. Planc. 13, 33; Quint. 6, 3, 28:aspere et vehementer loqui,
Cic. de Or. 1, 53, 227: ne quid aspere loquaris, * Vulg. Gen. 31, 24.— Comp.:asperius loqui aliquid,
Cic. de Or. 1, 53, 227:asperius scribere de aliquo,
id. Att. 9, 15.— Sup.:asperrime loqui in aliquem,
Cic. Att. 2, 22, 5:asperrime pati aliquid,
Sen. Ira, 3, 37, 1:asperrime saevire in aliquem,
Vell. 2, 7.Asper, eri, m.I.A cognomen of L. Trebonius:II.L. Trebonius... insectandis patribus, unde Aspero etiam inditum est cognomen, tribunatum gessit,
Liv. 3, 65, 4. —Asper, Aspri (Prob. p. 201 Keil), m., a Latin grammarian, two of whose treatises have come down to us; v. Teuffel, Rom. Lit. § 474, 4. -
6 hart
hart, I) eig.: durus (übh., z.B. Stein, Haut, Wasser, Wein). – solidus (gedrungen, körperlich fest, z.B. Holz, Eisen). – rigidus (unbiegsam, spröde). – crudus (noch unreif, roh, von Früchten). – callosus (voller Schwielen, wie Haut, Hand etc.). – asper (rauh für das Gefühl, den Geschmack). – acerbus (herb v. Geschmack). – etw. h., duriusculus: sehr h., perdurus: h. Holz, auch robur (eig. Holz der Steineiche). – h. machen, durare: h. werben, durescere. – II) uneig.: a) unangenehm, gegen den guten Geschmack: durus (übh., nicht geschmeidig, wie Vers, Ton, Gemälde, Übersetzung etc.). – asper (rauh, für Gehör u. Auge). – horridus (gleichs. rauh, ein höherer Grad von asper, z.B. horridiora erant Catonis verba). – etw. h., duriusculus (z.B. Vers). – b) unempfindlich gegen unangenehme Eindrücke von außen: durus (übh. an Strapazen und harte Lebensart gewöhnt). – laboribus duratus (durch Strapazen abgehärtet). – laborum patiens (der Strapazen ertragen kann). – frigoris ac famis patiens (der Kälte und Hunger ertragen kann; alle von Personen u. ihrem Körper). – eine h. Haut, cutis durata od. dura. – h. erziehen, jmd. h. halten, in labore patientiaque corporis exercere alqm: von Jugend auf sich h. gewöhnen, a parvulo labori ac duritiae studere: h. gewöhnt od. erzogen sein, frigora atque inediam to lerare assuevisse. – c) schwer nachlassend; dah. heftig, drückend: durus. – molestus (beschwerlich). – gravis (drückend). – acer (heftig. streng). – acerbus (herb, empfindlich). – iniquus (nicht nach den Gesetzen der Billigkeit, daher drückend, hart). – sehr h., atrox (furchtbar); saevus (wütig, grimmig). – ein h. Kampf, proelium durum; pugna ob. proelium atrox (ein sehr h.): es war ein h. Kampf, es ging hart her, acriter od. acerrimo concursu pugnabatur: wenn es härter od. etw. hart herging, si quid erat durius. – (an einer Krankheit) h. daniederliegen, graviter aegrotare od. iacēre: hart daniederliegend, gravi morbo implicatus: ein h. Winter, hiems gravis od. acris; ein sehr [1220] h., hiems atrox od. saeva: harte Zeiten, tempora dura od. gravia od. acerba od. iniqua; temporum acerbitas od. iniquitas. – d) unbeugsam; z.B. ein h. Sinn, mens dura; ingenium durum; animus obstinatus; voluntas offirmata. – e) mitleidlos, streng: durus. – asper (rauh). – asperi animi (rauhen Sinnes). – acerbus (ohne Glimpf, eben nicht glimpflich). – atrox (furchtbar, unmenschlich, sehr hart). – crudelis (grausam) – tristis (betrübend, von dem, wasdurch seine Härte trübe u. traurig stimmt, z.B. sententia, condicio). – eine h. Antwort geben, asperius respondere od (schriftlich) rescribere; triste responsum reddere, tristius respondere: in harten Ausdrücken schreiben, asperius oder asperioribus verbis scribere: in sehr h. Ausdrücken von jmd. sprechen, asperrime loqui de alqo: mit einem härteren Ausdrucke etwas belegen, durius appellare alqd: um keinen härteren Ausdruck zu gebrauchen, graviore verbo uti non libet; nihil dicam gravius; ne quid gravius dicam: eine h. Strafe, poena gravis od. iniqua; supplicium acerbum od. acre: jmd. mit h. Strafe belegen, hart bestrafen, graviter statuere od. vindicare in alqm: zu härteren Maßregeln raten, asperiora suadere: sich hart zeigen bei jmds. Unglück, duriorem se praebere alcis miserae et afflictae fortunae. – h. sein (im Gemüt), animi duri esse; animo duravisse: h. werden (im Gemüt), animo durare coepisse. – Adv.dure; duriter; aspere; acerbe. – jmd. h. erziehen, durius od. dure atque aspere educare alqm: jmd. h. behandeln, h. mit jmd. verfahren, aspere alqm habere od. tractare; asperum esse in alqm; alqm acerbe atque dure tractare: h. gegen jmd. versa hren, durum esse in alqo (übh.); aliquid gravius statuere in alqm (mit Strafe): jmd. h. anlassen, s. anlassen no. I, 2. – / hart an etc. = dicht an etc., s. dicht (Adv.).
-
7 hartherzig
hartherzig, durus. animi duri. – ferreus (auf den nichts Eindruck macht, der ein Herz von Stahl hat). – inhumanus (gefühllos). – asper. asperi animi (rauh im Betragen, der Gesinnung nach, ohne Schonung). – inexorabilis. durus atque inexora bilis (unerbittlich, hart u. unerb.). – h. sein, duro esse animo od. ingenio: [1221] sehr h. sein, duritiā superare ferrum adamantaque. – Adv.dure: duriter; aspere; inhumane. Vgl. »hart no. II, e«.
-
8 rauh
rauh, asper (im allg., z.B. fauces: u. via, loca, caelum, vox: u. vita, victus, homo). – salebrosus (holperig). – confragosus (voller Brüche, v. Ebenen). – scaber (rauh anzufühlen). – horridus (starrig; dah. ohne Schmuck, ohne seine Bildung, v. Dingen u. Pers., z.B. verba, miles). – raucus (heiser, z.B. fauces). – asper cultu vitae (rauh in der Lebensweise, z.B. gens). – asper caelo (rauh dem Klima nach, v. Örtl.). – asperi animi (von rauher Gemütsart, v. Menschen). – rusticus (bäuerisch, grob, z.B. victus, mores, homo). – die rauheste Jahreszeit, durissimum tempus anni: ein r. Wesen, Benehmen, asperitas: in einem r. Tone, aspere. – rauh machen, exasperare (z.B. fauces). – das Rauhe, die rauhe Seite herauskehren gegen jmd. (sprichw.), severitatis aculeos emittere in alqm (Cic. Cael. 29); severitatem adhibere in alqo (Cic. de fin. 1, 24).
-
9 widerhaarig
widerhaarig, asper; asperi animi. – w. gegen jmd., alci asper.
-
10 abstoßen
abstoßen, I) v. tr.: 1) wegstoßen: respuere (nicht annehmen, z. B. ferrum, v. Magnet, Ggstz. tenere). – Uneig., durch sein Betragen (die Menschen) a., asperis esse moribus (rauhe Sitten haben); asperi esse animi (eine rauhe Gemütsart haben). – abstoßend, im Benehmen, asper (Ggstz. mitis, lenis): ein abstoßendes Benehmen, asperitas (Ggstz. lenitas); mores asperi (Ggstz. mores lenes, mites). – sich von etw. abgestoßen fühlen, abhorrere ab alqa re. – 2) stoßend abbrechen: frangere (z. B. cornua). – praefringere (vorn abbrechen, z. B. ad eminentem ramum cornu alterum galeae). – decutere (durch einen erschütternden Stoß abschlagen, z. B. pollicem). – die Ruder einem Schiffe im Vorbeisegeln a., transcurrens remos detergeo. – Uneig., dies stößt mir das Herz ab, haec me ab omni parte confodiunt. – II) v. intr. navem remis propellere. – vom Lande a., moliri a terra.
-
11 levis
1.lĕvis, e, adj. [for leg-vis; Sanscr. laghu-s, little; cf. O. H. Germ. ring-i; Germ. gering; Gr. elachus], light in weight, not heavy (opp. gravis).I.Lit.:B.leviora corpora (opp. graviora),
Lucr. 2, 227:aether,
id. 5, 459:aura,
id. 3, 196:levior quam pluma,
Plaut. Men. 3, 2, 23:stipulae,
Verg. G. 1, 289: armatura, light armor:levis armaturae Numidae,
the light-armed Numidians, Caes. B. G. 2, 10; also, by metonymy, lightarmed troops; v. armatura, and cf.:sed haec fuerit nobis tamquam levis armaturae prima orationis excursio,
Cic. Div. 2, 10 fin.; so,miles,
a light-armed soldier, Liv. 8, 8; cf.of clothing: nudi, aut sagulo leves,
Tac. G. 6:flebis in solo levis angiportu,
Hor. C. 1, 25, 10.—Of the earth upon the dead:terraque securae sit super ossa levis,
Tib. 2, 4, 50;esp. freq. on tombstones: sit tibi terra levis (abbreviated, S. T. T. L.): per leves populos,
the shades, bodiless persons, Ov. M. 10, 14:virgaque levem coerces aurea turbam,
Hor. C. 1, 10, 18.— Poet. with inf.: fessis leviora tolli Pergama Grais, a lighter burden, i. e. easier to be destroyed, Hor. C. 2, 4, 11.—Transf.1.Light of digestion, easy to digest (mostly poet. and post-Aug.):2.quae in aqua degunt, leviorem cibum praestant. Inter domesticas quadrupedes levissima suilla est, gravissima bubula,
lightest of digestion, Cels. 1, 18:leves malvae,
Hor. C. 1, 31, 16 (cf.:gravi Malvae salubres corpori,
id. Epod. 2, 57).—Light in motion, swift, quick, fleet, nimble, rapid (syn.:3.agilis, alacer, pernix): ipsa (diva) levi fecit volitantem flamine currum (i. e. Argo),
a quick, favorable wind, Cat. 64, 9; cf.:leves venti,
Ov. M. 15, 346:flatus,
Sil. 15, 162:currus,
light, swift, Ov. M. 2, 150:levi deducens pollice filum,
light, nimble, id. ib. 4, 36; so,pollex,
id. ib. 6, 22:saltus,
id. ib. 7, 767;3, 599: peltam pro parma fecit, ut ad motus concursusque essent leviores,
Nep. Iphicr. 1:Messapus levis cursu,
Verg. A. 12, 489:leves Parthi,
id. G. 4, 314:equus,
Val. Fl. 1, 389:Nympharumque leves cum Satyris chori,
Hor. C. 1, 1, 31:quaere modos leviore plectro,
nimbler, gayer, id. ib. 2, 1, 40:et levis erecta consurgit ad oscula plantā,
Juv. 6, 507.—With inf. ( poet.):omnes ire leves,
Sil. 16, 488:exsultare levis,
id. 10, 605:levior discurrere,
id. 4, 549:nullo levis terrore moveri,
Claud. IV. Cons. Hon. 514:hora,
fleeting, Ov. M. 15, 181:terra,
light, thin soil, Verg. G. 2, 92:et ubi montana (loca) quod leviora et ideo salubriora,
Varr. R. R. 1, 6, 3;so (opp graviora),
id. ib. —Slight, trifling, small (mostly poet.): ignis, Ov. M. 3, 488:II.tactus,
a slight, gentle touch, id. ib. 4, 180:strepitus,
id. ib. 7, 840:stridor,
id. ib. 4, 413.Trop.A.Without weight, i. e. of no consequence; hence, in gen., light, trifling, unimportant, inconsiderable, trivial, slight, little, petty, easy (class.):(β).nunquam erit alienis gravis qui suis se concinnat levem,
Plaut. Trin. 3, 2, 58:grave est nomen imperii atque id etiam in levi persona pertimescitur,
Cic. Agr. 2, 17, 45:leve et infirmum,
id. Rosc. Com. 2, 6: quae mihi ad spem obtinendae veritatis gravissima sunt;ad motum animi... leviora,
id. Deiot. 2, 5:quod alia quaedam inania et levia conquiras,
id. Planc. 26, 63:auditio,
a light, unfounded report, Caes. B. G. 7, 42:cui res et pecunia levissima et existimatio sanctissima fuit semper,
something very insignificant, Cic. Rosc. Com. 5, 15:dolor,
id. Fin. 1, 12, 40:proelium,
Caes. B. G. 7, 36:periculum,
id. B. C. 3, 26:in aliquem merita,
id. ib. 2, 32, 10:leviore de causa,
id. B. G. 7, 4 fin.:praecordia levibus flagrantia causis,
Juv. 13, 182:effutire leves indigna tragoedia versus,
Hor. A. P. 231.—As subst.:in levi habitum,
was made little of, was regarded as a trifle, Tac. H. 2, 21; id. A. 3, 54:levia sed nimium queror,
Sen. Herc. Fur. 63:quid leviora loquor? Petr. poët. 134, 12: non est leve tot puerorum observare manus,
no easy matter, Juv. 7, 240:quidquid levius putaris,
easier, id. 10, 344.—With gen. ( poet.):B.opum levior,
Sil. 2, 102.—In disposition or character.1.Light, light-minded, capricious, fickle, inconstant, unreliable, false:2.homo levior quam pluma,
Plaut. Men. 3, 2, 23:ne me leviorem erga te putes,
id. Trin. 5, 2, 34:tu levior cortice,
Hor. C. 3, 9, 22:vitium levium hominum atque fallacium,
Cic. Lael. 25, 91:quidam saepe in parva pecunia perspiciuntur quam sint leves,
id. ib. 17, 63:leves ac nummarii judices,
id. Clu. 28, 75:sit precor illa levis,
Tib. 1, 6, 56:levi brachio aliquid agere,
Cic. Att. 4, 16, 6:quid levius aut turpius,
Caes. B. G. 5, 28 fin.:auctor,
Liv. 5, 15:leves amicitiae,
Cic. Lael. 26, 100:spes,
vain, empty, Hor. Ep. 1, 5, 8:leviores mores,
Ulp. Fragm. 6, 12.—Mild, gentle, pleasant (rare):1.quos qui leviore nomine appellant, percussores vocant,
Cic. Rosc. Am. 33, 93; and:levior reprehensio,
id. Ac. 2, 32, 102:tandem eo, quod levissimum videbatur, decursum est,
the gentlest, mildest, Liv. 5, 23 fin.:nec leves somnos timor aut cupido Sordidus aufert,
Hor. C. 2, 16, 15; id. Epod. 2, 28:exsilium,
mild, tolerable, Suet. Aug. 51.—Hence, adv.: lĕ-vĭter, lightly, not heavily.Lit. (rare):2.armati,
light-armed, Curt. 4, 13.—Of the blow of a weapon:levius casura pila sperabat,
Caes. B. C. 3, 92, 2.—Trop.a.Slightly, a little, not much, somewhat:b.leviter densae nubes,
Lucr. 6, 248:inflexum bacillum,
Cic. Div. 1, 17, 30:genae leviter eminentes (al. leniter),
id. N. D. 2, 57, 143:qui (medici) leviter aegrotantes leniter curant, gravioribus autem morbis, etc.,
id. Off. 1, 24, 83:saucius,
id. Inv. 2, 51, 154:non leviter lucra liguriens,
id. Verr. 2, 3, 76, § 177:agnoscere aliquid,
id. Fin. 2, 11, 33:eruditus,
id. de Or. 3, 6, 24.— Comp.:quanto constantior idem In vitiis, tanto levius miser,
so much less, Hor. S. 2, 7, 18:dolere,
Ov. P. 1, 9, 30.— Sup.:ut levissime dicam,
to express it in the mildest manner, Cic. Cat. 3, 7 fin. —Easily, lightly, without difficulty, with equanimity:2.id eo levius ferendum est, quod, etc.,
Cic. Fam. 4, 3, 2; cf.:sed levissime feram, si, etc.,
id. Prov. Cons. 20, 47; Liv. 29, 9.— Comp.:levius torquetis Arachne,
more dexterously, Juv. 2, 56.lēvis (erroneously laevis), e, adj. [Gr. leios, leuros], smooth, smoothed, not rough, opp. asper (class.).I.Lit.A.In gen.:B.corpuscula quaedam levia, alia aspera, etc.,
Cic. N. D. 1, 24, 66:in locis (spectatur): leves an asperi,
id. Part. Or. 10, 36:Deus levem eum (mundum) fecit et undique aequabilem,
id. Univ. 6:pocula,
smooth, shining, Verg. A. 5, 91:pharetrae,
id. ib. 5, 558:brassica,
Cato, R. R. 15, 7:levissima corpora,
Lucr. 4, 659:coma pectine levis,
Ov. M. 12, 409:nascunturque leves per digitos umerosque plumae,
Hor. C. 2, 20, 11:levior assiduo detritis aequore conchis,
Ov. M. 13, 792: inimicus pumice levis, rubbed (cf. pumicatus), Juv. 9, 95.— Poet.: levi cum sanguine Nisus labitur infelix, slippery, [p. 1055] Verg. A. 5, 328:levis Juventas ( = imberbis),
smooth, without hair, beardless, Hor. C. 2, 11, 6; so,ora,
Tib. 1, 9 (8), 31:crura,
Juv. 8, 115:sponsus,
id. 3, 111:caput,
id. 10, 199; 2, 12; hence, also, poet. for youthful, delicate, beautiful:pectus,
Verg. A. 11, 40:frons,
id. E. 6, 51:umeri,
id. A. 7, 815:colla,
Ov. M. 10, 698.—Also, finely dressed, spruce, effeminate:vir,
Ov. A. A. 3, 437; Pers. 1, 82: argentum, smooth, not engraved or chased, Juv. 14, 62.—In neutr. absol.:externi ne quid valeat per leve morari,
smoothness, Hor. S. 2, 7, 87; so,per leve,
Pers. 1, 64:per levia,
Aus. Idyll. 16, 4.—Transf., rubbed smooth, ground down, softened, soft (rare), Scrib. Comp. 228; Cels. 2, 8.—II.Trop., of speech, smooth, flowing (rare but class.):oratio (opp. aspera),
Cic. Or. 5 fin.; so,levis verborum concursus (opp. asper),
id. de Or. 3, 43, 171:levis et aspera (vox),
Quint. 11, 3, 15:levis et quadrata compositio,
id. 2, 5, 9:levia ac nitida,
id. 5, 12, 18:(aures) fragosis offenduntur et levibus mulcentur,
id. 9, 4, 116.— Adv. does not occur.
Перевод: со всех языков на все языки
со всех языков на все языки- Со всех языков на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Английский
- Латинский
- Немецкий